Rehabilitacja ręki po udarze mózgu.
Rehabilitacja po udarze mózgu.
Czym jest udar mózgu?
Udar mózgu jest nagłym i miejscowym zaburzeniem krążenia krwi w mózgu, które prowadzi do niedotlenienia i uszkodzenia komórek nerwowych.
Udar może być spowodowany przez zator lub skrzep w tętnicy mózgowej (udar niedokrwienny) lub przez pęknięcie naczynia krwionośnego i krwawienie do mózgu (udar krwotoczny). W zależności od lokalizacji i rozległości uszkodzenia mózgu, udar może powodować różne objawy neurologiczne, takie jak porażenie lub niedowład połowiczy, zaburzenia mowy, widzenia, postrzegania, pamięci, emocji lub świadomości.
Niedowład ręki jako częsta konsekwencja udaru mózgu.
Jednym z najczęstszych i najbardziej uciążliwych skutków udaru jest niedowład kończyny górnej po stronie przeciwnej do uszkodzonej półkuli mózgu.
Niedowład ręki utrudnia lub uniemożliwia wykonywanie wielu codziennych czynności, takich jak ubieranie się, jedzenie, higiena osobista, pisanie, obsługa przedmiotów czy korzystanie z urządzeń elektronicznych. Niedowład ręki wpływa nie tylko na funkcjonowanie fizyczne, ale także na jakość życia, samopoczucie i niezależność pacjentów po udarze.
Jak przebiega rehabilitacja ręki po udarze?
Rehabilitacja ręki po udarze mózgu ma na celu przywrócenie lub poprawienie funkcji ruchowych, czuciowych i poznawczych związanych z ręką.
Rehabilitacja opiera się na zasadzie neuroplastyczności, czyli zdolności mózgu do zmiany i adaptacji w odpowiedzi na stymulację i trening. Rehabilitacja ręki powinna być indywidualnie dostosowana do potrzeb, możliwości i celów każdego pacjenta. Rehabilitacja powinna być również wieloaspektowa, czyli obejmować różne metody i techniki terapeutyczne, takie jak:
Pasywne i aktywne ćwiczenia ruchowe rąk.
Ćwiczenia biernego i aktywnego ruchu ręki, które polegają na wykonywaniu ruchów ręki z pomocą drugiej ręki, terapeuty lub urządzenia mechanicznego (np. stolik do ćwiczeń ręki, orteza ruchowa) lub bez pomocy (np. ćwiczenia izometryczne, izokinetyczne, oporowe, funkcjonalne).
Ćwiczenia propriocepcyjne.
Ćwiczenia propriocepcyjne, które polegają na pobudzaniu i poprawianiu czucia głębokiego, czyli świadomości położenia i ruchu ręki w przestrzeni.
Ćwiczenia koordynacji i precyzji ruchów ręki.
Ćwiczenia koordynacji i precyzji ruchów ręki, które polegają na wykonywaniu zadań wymagających zręczności, szybkości i dokładności, np. układanie puzzli, segregowanie monet, nawlekanie koralików, gra w rzutki, pisanie, rysowanie, malowanie.
Ćwiczenia symulujące czynności życia codziennego.
Ćwiczenia symulujące czynności życia codziennego, które polegają na wykonywaniu zadań związanych z higieną, ubieraniem, jedzeniem, picie, gotowaniem, sprzątaniem, zakupami, obsługą telefonu, komputera, pilota, itp.
Terapia lustrzana (zwierciadlana).
Terapia zwierciadlana, która polega na umieszczeniu zwierciadła pionowo między rękami i obserwowaniu odbicia zdrowej ręki, podczas gdy chora ręka jest ukryta za zwierciadłem. W ten sposób tworzy się iluzja, że chora ręka jest zdrowa i porusza się normalnie. Terapia zwierciadlana stymuluje aktywność mózgu związaną z ruchem ręki i zmniejsza ból i sztywność mięśniową.
Ograniczenie korzystania ze zdrowej kończyny.
Terapia ograniczonego używania kończyny, która polega na zmuszaniu pacjenta do używania chorej ręki poprzez unieruchomienie lub ograniczenie zdrowej ręki (np. za pomocą rękawicy, opaski, ortezy). Terapia ta ma na celu zwiększenie motywacji, aktywności i sprawności chorej ręki.
Stymulacja elektryczna.
Stymulacja elektryczna, która polega na podawaniu prądu elektrycznego o niskim natężeniu do mięśni ręki za pomocą elektrod przyklejonych do skóry lub implantowanych pod skórą. Stymulacja elektryczna pobudza skurcz mięśni, poprawia krążenie krwi, zmniejsza obrzęk i ból, a także wpływa na aktywność mózgu związaną z ruchem ręki.
Stymulacja magnetyczna.
Stymulacja magnetyczna, która polega na podawaniu impulsów magnetycznych do mózgu za pomocą cewki umieszczonej na głowie pacjenta. Stymulacja magnetyczna wpływa na aktywność komórek nerwowych w mózgu i może zwiększać lub zmniejszać ich pobudliwość, w zależności od częstotliwości i siły impulsów. Stymulacja magnetyczna może poprawiać funkcje ruchowe, czuciowe i poznawcze związane z ręką.
Terapia rzeczywistością wirtualną.
- Terapia rzeczywistością wirtualną, która polega na używaniu specjalnych okularów, rękawic, kombinezonów lub urządzeń interaktywnych, które tworzą symulację trójwymiarowej rzeczywistości. Pacjent może w ten sposób wykonywać różne zadania związane z ruchem ręki w atrakcyjnym i bezpiecznym środowisku, które dostosowuje się do jego postępów i daje mu informację zwrotną.
Terapia muzyką.
Terapia muzyką, która polega na wykorzystaniu muzyki i instrumentów muzycznych do stymulowania i poprawiania funkcji ruchowych, czuciowych, poznawczych i emocjonalnych związanych z ręką. Muzyka może wpływać na nastrój, motywację, uwagę, pamięć, uczenie się i twórczość pacjenta, a także na rytm i koordynację ruchów ręki.
Podsumowanie.
Rehabilitacja ręki po udarze mózgu jest długim i wymagającym procesem, który wymaga systematyczności, cierpliwości i zaangażowania zarówno pacjenta, jak i terapeuty. Rehabilitacja powinna być rozpoczęta jak najszybciej po udarze i kontynuowana przez wiele miesięcy lub lat. Efektywność rehabilitacji zależy od wielu czynników, takich jak: rodzaj, lokalizacja i rozległość uszkodzenia mózgu, wiek, stan zdrowia, osobowość, inteligencja, motywacja, wsparcie rodziny i środowiska pacjenta. Nie można przewidzieć, jaki będzie ostateczny efekt rehabilitacji, ale można starać się osiągnąć jak największą poprawę i jakość życia pacjenta.
Źródła:
(1) Rehabilitacja dłoni po udarze - Blog dla fizjoterapeutów Acusmed.pl. https://www.acusmed.pl/blog/rehabilitacja-dloni-po-udarze/
(2) Ćwiczenia i rehabilitacja - terapia dłoni i terapia ręki po udarze ...
https://udarrehab.pl/pl/udar-porazenie-mozgowe/107-39-rehabilitacyjnych-cwiczen-z-terapii-dloni-do-wyprobowania-w-domu